Technische fiche
Lees meerLees minder- Locatie
- Pittem
- Datum
- 2023 - ...
- Klant
- Overheid
- Fase
- In studie
- Uitvoerder restauratie molen
- Peussens
Plaatsmolen Pittem en Picknick Plek
De restauratie van de Plaatsmolen in Pittem en inrichting van een kamerruïne tot picknick plek.
De plaatsmolen van Pittem torent op zijn terp hoog boven het landschap uit. In een bocht, tussen een woonwijk en een recreatieve wijk én op een belangrijke fietsroute, vormt hij al lang een lokale landmark. De nodige restauratieve werken van de molen, worden tegelijk aangewend om het erfgoed te ontsluiten, toegankelijk te maken en werkelijk te gaan beleven. Het naastliggend bivakhuis creëert enkele mogelijkheden.
Het gegeven van het recreatief verkeer en de inbedding in een groene context leidt ons naar het idee van een picknickplek. Het bivakhuis wordt gericht deels ontmanteld, tot het een open kamerruïne wordt. Een sequentie van groene kamers, met elk een verschillende beleving en verschillende omgang met de natuurelementen, leiden je langzaam de heuvel op, richting molen.
De molen zelf wordt volledig gerestaureerd. Het bouwkundige luik werd reeds voltooid, waarbij de romp met zijn volledig vernieuwde gaanderij en koraalrode deuren in het oog springen. Momenteel wordt het molentechnische luik van de restauratie uitgevoerd. Het draaiend werk wordt naar behoren gerestaureerd, zodat de molen ook terug maalvaardig is.
Na het picknicken op de site, het genieten van de vlinders en een bezoek aan de verschillende molenzolders, kan je terug naar je fiets toe, via een cirkelvormig pad, dat afdaalt, en je nog eenmaal rond de molen laat draaien, als ware je een wiek.
Scharnier
De plaatsmolen in Pittem is een boeiend voorbeeld van hoe erfgoed terug maatschappelijk kan worden ingeschreven. De site bestaat uit twee belangrijke hoofdelementen: de beschermde Plaatsmolen op een molenterp én een banaal leegstaand bivakshuis die zich tegen de molenterp aanlegt. Daarrrond is verwaarloosd groen. In de wijdere omgeving ligt de site op een belangrijk scharnierpunt in de gemeente Pittem, ze bevindt zich op pal op de overgangsgrens tussen monofunctioneel woonweefsels, landbouwgebied en de recreatieve cluster van de gemeente (sportvelden, hondenweide, recreatieve (interregionale) fietsroutes, ...).
Inclusief
De circulatie van de site wordt hiervoor heel grondig gewijzigd. Er is een grote nadruk op openbaarheid, toegankelijkheid, sociale controle inzake vandalisme en low tech/low cost oplossingen. Het ontwerp bestaat uit een aantal open kamers of zones, waardoor men vrij kan wandelen in een heel aantal richtingen. Er zijn overal belangrijke doorzichten voorzien. De site wordt grotendeels onthard, maar tegelijk wordt de resterende verharding nog functioneler ingezet: ze staat volledig in functie van toegankelijkheid. Het pad wikkelt zich rond alle functies heen en klimt het molenterp op. Ook voor andersvaliden wordt een traag oplopende helling uitgevoerd. De molenterp als hindernis wordt een promenade architecturale. UIteraard is ook het sanitair voorzien op andersvaliditeit.
Gemeenschap
Er is gekozen voor een dubbele aanpak, die overeenstemt met de mogelijkheden van de site en de identiteit van de twee objecten: molen en bivakshuis. Enerzijds is er de molen, dat een beschermd monument is, maar een vergaande restauratie nodig heeft. Ondertussen zijn we in de laatste fases van dit monument in ere herstellen. De bouwtechnische restauratie werd afgerond en de molentechnische restauratie is volop lopende. Tegen eind 2025 zal de plaatsmolen voor het eerste in vele deccenia terug een maalvaardig molen zijn. Het bivakshuis -een onbelangrijke en momenteel zelfs storende constructie- ontwikkelt verder de potentie van dit erfgoed. Het gebouw wordt ontmanteld tot een ommuurde open tuinruïne. Er zijn allerlei low tech faciliteiten die heel wat soorten gebruik toelaten: een schuilplaats bij slecht weer, een fietsherstelplaats en drinkfontein, fietsstalplaats, openbaar groen met nadruk op biodiversiteit, een openbare bqq, een zonneterras, speelweide en een openbaar toilet. Enerzijds bestendigen de activiteiten zoals 'picknick naast de molen' de waarde van het erfgoed, anderzijds bestedigt het erfgoed op zich ook de waarde als een plek waar de gemeenschap zich verzamelt.
Structuur
Ondanks we spreken over een ontmanteling is er structureel tot heel wat aan de hand. Het gebouw werd niet bedacht als een open tuinkamer. Muren dienen geschoord en samengehouden te worden, nu zonder dak, terwijl er wel ook nieuwe bressen worden geslaan. Een nieuwe afdek dient aan te sluiten op de molenterp, een betonnen plaat, met een bijzondere groef die het water theatraal met een spuwer afvoert. Bovendien worden er ook enkele constructie over en rond een te behouden hoogspanningscabine gebouwd.
